Meer keuze betekent meer vrijheid, en dat leidt tot meer geluk. Dit lijkt een logische gedachtegang, maar meer keuze leidt voor veel mensen juist vaak tot meer momenten van stress. Hoe kan dit? En hoe ga je hiermee om?
Mensen maken niet betere beslissingen en worden niet perse gelukkiger van meer keuze. Sterker nog, er zijn veel aanwijzingen dat meer keuze ons juist ongelukkiger maakt. Psycholoog Barry Schwartz noemt dit de “paradox van keuze”. Volgens hem is het streven naar zo veel mogelijk keuzevrijheid, zoals in onze westerse manier van leven, op den duur een doodlopende weg.
Loop eens je eigen supermarkt in en je merkt wat dit in de praktijk betekent: je kunt kiezen uit meer dan twintig of dertig soorten pindakaas, chips of saladedressing. De enorme vrijheid van keuze op veel terreinen in ons leven zorgt ervoor dat we continu bezig zijn met vragen als: wat zal ik vanavond eten, waar ga ik naartoe op vakantie? En op een meer fundamenteel niveau: Welke baan past mij het beste? Wie is de leukste partner? Wanneer ga ik aan kinderen beginnen? En ultiem: wie ben ik eigenlijk? Of wie zou ik moeten zijn?
Keuzestress over dit soort levensvragen kan veel energie kosten en vaak komen we niet snel op een bevredigend antwoord uit. En op het moment dat je eindelijk een keuze gemaakt hebt begint het te knagen: was dit wel de juiste keuze?
Schwartz legt dit mechanisme uit: Doordat we blijven nadenken over alternatieven, zijn we minder blij met onze uiteindelijke keuze. Onze verwachtingen over het leven gaan omhoog.
Hoe ga je hiermee om?
1. Leg jezelf beperkingen op
Maak voordat je naar de winkel gaat een boodschappenlijstje. Of als je een studie gaat kiezen: beperk de keuze die je hebt door een voorselectie te maken van de studies die je interessant vindt. Minder keuze-opties maakt kiezen makkelijker en zorgt ervoor dat je tevredener bent met je uiteindelijke keuze. Geef je zelf ook een beperkte tijd om te kiezen: stel een deadline voor het maken van een keuze en hou je hieraan.
2. Luister alleen naar mensen die belangrijk voor je zijn
We zijn tegenwoordig via sociale media verbonden met tientallen of soms wel honderden mensen. Het kan dan verleidelijk te zijn om te kijken naar welke keuzes deze mensen maken en die te volgen. Als je een goede keuze wilt maken, kun je echter het beste luisteren naar mensen die je echt kennen. Investeer je tijd en energie in die personen en vraag hen om advies. Zij kennen je namelijk echt.
3. Kijk naar wat je echt belangrijk vindt
De beste keuzes, zijn keuzes die in lijn liggen met wat jij belangrijk vindt in je leven. Als je keuze niet in lijn ligt met je waarden, creëert dit onrust en stress. Waarden krijg je mee vanuit je opvoeding, je cultuur, maar ook door je ervaringen die je opdoet in je leven en de mensen die je om je heen hebt. Maar vaak zijn waarden onbewust. Hoe kom je er dan achter? Een manier om je waarden in kaart te brengen is om een test te doen, zoals de Reis Motivation Test.
4. Leren voelen en luisteren naar je lichaam
Je kent het wel: je hebt een verstandige keuze gemaakt, maar het ‘voelt’ niet goed. Want je lijf vertelt je soms iets anders dan je verstand. Je zou dat gevoel of intuïtie kunnen noemen, maar hoe je het ook noemt: leren voelen en luisteren naar de sensaties in je lichaam kan je helpen bij het maken van een keuze. Het beoefenen van Mindfulness en meditatie is een manier om hier “beter” in te worden. Kijk naar de tips en informatie over Mindfulness en meditatie op deze website.
5. Durf te kiezen.
De laatste tip is even waardevol als lastig: want een keuze durven maken is bij keuzestress nu juist zo lastig. Mij helpt het enorm om erop te vertrouwen dat een keuze uiteindelijk goed uitpakt, wat die ook is. Want als die pindakaas eenmaal op je boterham zit, kun je er maar beter van genieten. En nog belangrijker: zorg dat je zelf degene bent die de keuze gemaakt heeft en niet iemand anders. Dat geeft een gevoel van tevredenheid, zelfstandigheid en autonomie.
